De provincie Brabant heeft in het najaar van 2024 de warmtedialogen afgerond. Een van de belangrijkste uitkomsten is een provinciaal warmtebedrijf, dat de provincie samen met Energie Beheer Nederland (EBN) en netbeheerder Enexis Groep op wil richten en waarvoor in 2025 een overeenkomst zal worden ondertekend.

De warmtedialogen zijn een breed opgezet consultatietraject dat de basis moet vormen voor de volgende fase van de energietransitie. De provincie startte de warmtedialogen in november 2023 om de mogelijkheden van een provinciaal warmtebedrijf met een publiek meerderheidsbelang te verkennen, geïnspireerd door de Wet collectieve warmte (Wcw). De kernvragen luidden: hoe kan Brabant haar inwoners ondersteunen in de overgang naar een aardgasvrije toekomst? En welke rol kan een provinciaal warmtebedrijf hierin spelen?

Brede samenwerking
Om antwoord te krijgen op deze vragen voerde de provincie gesprekken met gemeenten, regionale samenwerkingsverbanden, netbeheerders, bestaande warmtebedrijven en het Rijk. Deze brede samenwerking zorgde voor waardevolle inzichten in de kansen en uitdagingen van de warmtetransitie. Zo blijkt een overkoepelende regie belangrijk. Daarvoor is een samenhangende beleidsvoering en coördinatie over verschillende beleidsterreinen nodig, zoals netcongestie en woningbouw. Hierdoor kan de warmtetransitie worden versneld. Daarnaast blijkt een passend maatregelenpakket nodig om aan de verschillende behoeften te kunnen voldoen. Stedelijke gebieden zijn bijvoorbeeld geschikt voor grootschalige warmtenetten, terwijl plattelandsgebieden beter gediend zijn met individuele oplossingen zoals warmtepompen of kleinschalige netten.

Betaalbaarheid en rechtvaardigheid
De verschillende belanghebbenden willen daarnaast betaalbaarheid en rechtvaardigheid voorop stellen, zodat alle inwoners kunnen profiteren van de energietransitie. Dit vraagt niet alleen om betaalbare warmteoplossingen, maar ook het actief betrekken van bewoners. Gemeenten maken zich zorgen over de afhankelijkheid van enkele warmtebronnen. De provincie wordt opgeroepen om voor ontsluiting van meerdere bronnen te zorgen en een eerlijke verdeling van warmtecapaciteit te garanderen.

Provinciaal warmtebedrijf
Tot slot wordt een provinciaal warmtebedrijf met een publiek meerderheidsbelang gezien als een belangrijke katalysator voor de warmtetransitie. Het bedrijf biedt schaalvoordelen, borgt publieke belangen en ondersteunt zowel grote stedelijke netten als kleinschalige projecten in dorpen en kleine kernen. Het voorgestelde warmtebedrijf speelt een sleutelrol in de warmtetransitie. Het combineert expertise, middelen en kapitaal om grootschalige projecten efficiënt uit te voeren. In stedelijke gebieden kan het warmtebedrijf grootschalige warmtenetten beheren en ontwikkelen, terwijl het in landelijke gebieden ondersteuning biedt bij kleinschalige initiatieven en individuele oplossingen.

Kwartiermakersfase
Door het publieke karakter van het bedrijf blijven duurzaamheid, betaalbaarheid en rechtvaardigheid gewaarborgd. Daarnaast kan het warmtebedrijf op termijn lokale warmtebedrijven integreren, wat samenwerking en efficiëntie verder versterkt. De komende kwartiermakersfase zal zich richten op het juridisch en financieel uitwerken van deze plannen. Met de uitkomsten van de warmtedialogen is een stevige basis gelegd voor de kwartiermakersfase, tot eind 2025. In deze fase wordt gewerkt aan het ontwikkelen van juridische en financiële kaders voor het warmtebedrijf. Daarnaast worden proefprojecten in zowel stedelijke als landelijke gebieden opgezet en zet de provincie in op het versterken van kennisdeling tussen gemeenten en andere stakeholders.

Aardgasvrije toekomst
De provincie Noord-Brabant pakt samen met partners zoals Enexis en Energie Beheer Nederland de warmtetransitie aan. Brabant wil haar inwoners ondersteunen bij de overgang naar een aardgasvrije toekomst. De uitkomsten van de warmtedialogen bieden hierbij praktische handvaten.