Medio 2023 wordt definitief besloten of de wijk Kerschoten in Apeldoorn een warmtenet krijgt. “Het moet gek lopen wil het niet doorgaan”, zegt Karlijn Wisse, directeur van de betrokken warmteleverancier Wij Maken Energie, onderdeel van het Apeldoornse bedrijf Linthorst Techniek. En dat ondanks de huidige onzekerheid over de nieuwe warmtewet.

Het gaat nu nog rechtstreeks de IJssel in: gezuiverd afvalwater uit de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) aan de Stadhoudersmolenweg in Apeldoorn. Na 2025/2026 is dat anders. Dan wordt het relatief warme afvalwater in een warmtecentrale vlakbij de rwzi verder opgewarmd naar 70 graden Celsius, en vervolgens via in een nieuw aan te leggen warmtenet naar de wijk getransporteerd. Daarop worden dan bijna 3.500 woningen en bedrijven in de wijk Kerschoten aangesloten. Die wijk is daarmee de eerste geheel aardgasloze wijk van Apeldoorn. Een mijlpaal. 

De bewoners van de wijk worden al sinds de eerste initiatieven – zo’n tien jaar geleden – regelmatig geïnformeerd over de voortgang. Zo was er afgelopen 7 maart weer een informatiebijeenkomst voor bewoners, in april volgt nog een inloopavond voor bedrijven. Hoewel nog lang niet alles duidelijk is, zijn de eerste signalen over de bereidheid om mee te doen bemoedigend. Tijdens een laatste peiling op de bewonersavond bleek dat 71% van de bewoners positief staat tegenover de komst van het warmtenet.

Momentum
“De energiecrisis heeft de overstap naar een warmtenet momentum gegeven”, zegt Karlijn Wisse, directeur van Wij Maken Energie, onderdeel van de bekende Linthorst Groep, een bedrijf met een reputatie op het gebied van (warmte)techniek. Wij Maken Energie gaat de warmtecentrale ontwerpen, bouwen en onderhouden. “Vroeger maakte niemand zich erg druk om de energierekening. Nu wel”, zegt ze. “Dat het straks écht anders kan, spreekt veel mensen aan. Zeker omdat wij gaan werken op basis van ‘kostprijs-plus’. Geen exorbitante rendementen dus. Bewoners gaan een redelijke prijs betalen, niet meer dan nu, dat is ons belangrijkste uitgangspunt. De warmteprijs zal veel stabieler en transparanter zijn dan de aardgasprijs.”

Acht partners zijn bij de aanleg van het warmtenet betrokken: naast Wij Maken Energie zijn dat de gemeente Apeldoorn, Firan, Waterschap Vallei en Veluwe, de woningcorporaties Ons Huis, De Goede Woning en De Woonmensen, en de Jacobus Fruytier Scholengemeenschap. Ze vormen samen de projectgroep Kerschoten Energieneutraal (KEN).

Beslissing
De definitieve beslissing gaat vallen in een tijd dat de aanleg van veel collectieve warmtenetten op losse schroeven staat. Meer dan de helft van de projecten in Nederland ligt momenteel stil. Volgens veel warmtebedrijven maakt de beoogde nieuwe warmtewet, gericht op publiek eigendom van nieuwe en bestaande warmtenetten, investeringen onrendabel. Ernst Japikse, voorzitter van de Stichting Warmtenetwerk, waarschuwde in het Financieel Dagblad van 19 februari voor de gevolgen. “We kunnen dit soort projecten niet maanden stilzetten. Huizen en gebouwen moeten van het aardgas, onze klanten gaan niet eindeloos wachten.”

Maar het project in Apeldoorn wordt hierdoor niet geraakt, zegt Karlijn Wisse. “Uiteraard hebben onze juristen ernaar gekeken. We willen onze plannen goed laten aansluiten op de nieuwe wet. De warmte-infrastructuur komt hier sowieso in publieke handen: de gemeente Apeldoorn wil als aandeelhouder in het warmte-infrabedrijf stappen en ook Firan is een publieke partij. Voor ons als warmteleverancier speelt de discussie over het eigenaarschap niet. Wij hoeven zelfs niet per se eigenaar te blijven van de opwekcentrale.” De voorkeur van Wij Maken Energie gaat uit naar een coöperatief model, waarbij bewoners mede-eigenaar zijn van het warmtenet.

Plannen
De partners in de projectgroep werken de plannen de komende maanden uit. Voordat de partners in juni het principebesluit tekenen, moet de businesscase sluitend zijn, waarbij onder andere de beschikbaarheid van subsidies een rol speelt. Daarna volgen de stappen op weg naar realisatie. “Het moet gek lopen als we er niet uitkomen, maar eenvoudig is het ook weer niet”, vat Wisse het samen. De agendapunten zullen velen in de warmtebranche bekend voorkomen: schaalgrootte (Wisse: “Gaan we alleen de wijk Kerschoten aansluiten of schalen we meteen op?”), de verhouding tussen de warmtebron en de warmteafname (“Biedt die rioolwaterzuiveringsinstallatie niet veel meer mogelijkheden?”), de onderlinge afstemming van alle voorbereidende activiteiten (“De volgordelijkheid is niet altijd even efficiënt”) en vooral: de bewonerscommunicatie (“Wat vertel je bewoners als je nog niet echt iets kunt vertellen?”) 

Vooral dat laatste is wel eens een uitdaging, zegt ze. Bewoners willen het liefste nu al weten hoe hun energiecontract er straks uitziet, hoe hoog de aansluitkosten zijn, welke tarieven worden berekend, en wat ze nog aan hun woning kunnen of moeten doen. Wisse: “We willen bewoners goed op de hoogte houden, maar kunnen vaak nog niet echt concreet zijn. Dan creëer je ergens ook onrust en dat willen we niet. We proberen hier zo zorgvuldig mogelijk mee om te gaan.” Zo is inmiddels duidelijk gemaakt dat bewoners niet verplicht zijn om (vanaf 2026) hun oude cv-ketel te vervangen door een exemplaar met een hybride warmtepomp. Woningen die in de toekomst op een warmtenet worden aangesloten, vallen buiten deze verplichting.

Het warmtenet komt gefaseerd beschikbaar. Naar verwachting zijn de eerste huizen in 2025/2026 aan de beurt om van het gas af te gaan. Alle straten en complexen krijgen vervolgens een definitief aanbod, waarna iedereen zelf kan beslissen om mee te doen. Uiteindelijk moet Kerschoten in 2030 verduurzaamd zijn. Voor de aanleg van het net heeft het rijk in 2020 een subsidie gegeven van 7,3 miljoen euro. Kerschoten (met het aangrenzende Kerschoten-West) is dan ook een van de proeftuinen in het Programma Aardgasvrije Wijken.

Meer informatie:

• Ga naar de website van Kerschoten Energieneutraal.

Foto’s: Jack Tillmans, FotoFocus