Voor de warmtetransitie zijn veel technische mensen nodig. En daaraan is op de huidige arbeidsmarkt juist een tekort. Energiebedrijf Vattenfall en aannemer A. Hak werken inmiddels intensief samen, met een bijzondere rol voor gezamenlijke opleidingen.

Het is de bedoeling dat de komende decennia dertigduizend tot vijftigduizend woningen per jaar van het gas af gaan. Dat is een opgave waarvoor veel technisch personeel nodig is. In april 2019 ondertekenden meer dan twintig partijen – waaronder Techniek Nederland, Bouwend Nederland en Netbeheer Nederland – de intentieverklaring ‘Mensen maken de transitie’. Hierin beloven zij de komende jaren intensief samen te werken aan een wijkgerichte aanpak om woningen aardgasvrij te maken. De samenwerking bestaat uit het ontwikkelen van kennis, vaardigheden, technologie en werkprocessen.
 

Investeren in opleiden en bijscholen
De ontwikkeling van kennis is juist voor de partijen die de warmtetransitie moeten uitvoeren van cruciaal belang. Energiebedrijf Vattenfall en de aannemers die betrokken zijn bij projecten om wijken aardgasvrij te maken en aan te sluiten op warmtenetten, merken het tekort aan goede vakkrachten. “De techniekmarkt wordt overvraagd. Het is lastig om geschikte mensen te vinden, veel bedrijven hebben een groot aantal vacatures openstaan en we vissen allemaal in dezelfde vijver. De energietransitie vraagt veel van een organisatie en van de mensen. Maar het vraagt ook veel van de schakel ervoor: het onderwijs”, zegt Willem van der Valk, manager bij het Technical Training Centre (TTC), het opleidingscentrum voor technisch personeel van Vattenfall Heat Nederland.
 
Het TTC ontwikkelt en organiseert trainingen voor monteurs, opzichters en werkvoorbereiders binnen de discipline stadswarmte. Het TTC beschikt over een eigen praktijkruimte waarin theorie en praktisch oefenen samenkomen.“Bestaande technologieën veranderen en nieuwe innovaties komen op de markt. Dat leer je niet allemaal als je net van school komt”, licht Van der Valk toe.

 
Disciplines dichter bij elkaar
Volgens Van der Valk wordt de vereiste kennis steeds breder. “Bij de uitvoering van stadswarmteprojecten zien we dat vakgebieden en disciplines steeds dichter bij elkaar komen te liggen. Bijvoorbeeld: het ontwerp van trajecten voor stadswarmte vereist steeds meer kennis over werktuigbouw. En monteurs die werken aan verbruiksinstallaties hebben kennis nodig over automatisering, informatietechnologie, elektro- en regeltechniek. We merken dat nieuwe medewerkers hier wel aardig in meegegroeid zijn. Oudere medewerkers zijn juist meer gewend om in één vakgebied te werken.”
 
Pieter van Poelje, commercieel manager van aannemer A. Hak, herkent de vraagstukken. “De krapte op de arbeidsmarkt is een gezamenlijke uitdaging. De wereld is veranderd. We merken gelukkig dat onze monteurs en uitvoerders dat ook inzien en ervoor openstaan om nieuwe dingen te leren. Het is belangrijk dat ketenpartners zoals aannemers, ingenieursbureaus en energiebedrijven hierop inspelen.”

Gezamenlijke opleidingen
De warmtetransitie vraagt dus om bredere kennis. Daarnaast is er een nauwere samenwerking nodig tussen partijen die het werk uitvoeren, zegt Van der Valk. “Elkaar begrijpen en betrekken is het belangrijkste in de samenwerking. Daarom hebben we sinds dit jaar de deuren van ons Technical Training Centre opengesteld. We nodigen de specifieke doelgroepen van aannemers uit om aan te sluiten bij de opleidingen voor onze medewerkers.”  
 
Het belangrijkste doel van de gezamenlijke opleidingen is om kennis met elkaar te delen. Van der Valk: “In verschillende workshops en modules gaan medewerkers met elkaar in gesprek over onderwerpen uit het werkbestek. Verder delen ze met elkaar ervaringen uit de praktijk. We verwachten dat we hiermee medewerkers verder kunnen ontwikkelen en langer kunnen behouden, waardoor we een duurzame werkrelatie opbouwen. Dat komt het werk ten goede.”

 
Duurzame relatie
Van Poelje is enthousiast over de gezamenlijke opleidingen. “Mijn collega’s krijgen de inhoud van het bestek in begrijpelijke, hapklare brokken voorgeschoteld en krijgen van leveranciers uitleg over nieuwe materialen en systemen. Met de vergrijzing in het achterhoofd is dit volgens mij dé manier om mensen aan boord te houden en het werk interessant te houden voor een jongere generatie. Bovendien kunnen medewerkers zo ook alle kennis die nu nog tussen de oren zit aan elkaar overdragen.”
 
Ook als het gaat om begeleiding van de medewerkers trekken Vattenfall en aannamer A. Hak met elkaar op. Van der Valk: “In deze arbeidsmarkt hebben we elkaar op alle vlakken nodig. Dat lukt alleen als alle ketenpartners op gelijke voet met elkaar staan en we allemaal optimale aandacht schenken aan de opleiding van de mensen die de energietransitie uitvoeren. Zo kunnen we samen werken aan een duurzame relatie voor de toekomst.”

Foto door:
Hans Peter van Velthoven