Nederlandse gemeenten moeten in 2021 een Transitievisie Warmte opstellen. Hierin leggen ze een eerste visie neer over het verduurzamen van de warmtevoorziening in wijken. Ze worden hierbij geholpen door de netbeheerders die een informatiepakket hebben opgesteld om gemeenten te ondersteunen bij het maken van de juiste keuzes.

Het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving ligt in handen van de Nederlandse gemeenten. Zij hebben de regie gekregen in het opstellen van de Transitievisie Warmte (TVW). Daarin staat hoe de gemeente toewerkt naar een warmtevoorziening zonder aardgas in uiterlijk 2050. Aan de hand van de TVW worden de komende jaren Wijkuivoeringsplannen ontwikkeld. Deze verschillen per wijk, afhankelijk van de mogelijkheden. Pas als dat in kaart is gebracht kan een definitieve keuze gemaakt worden voor het warmtealternatief, bijvoorbeeld een warmtenet, groen gas of een all-electric-oplossing. Dit heeft grote gevolgen voor het netbeheer omdat in veel gevallen het elektriciteitsnet aangepast moet worden of het gasnet verwijderd wordt.

Wijkuitvoeringsplannen
De zeven regionale netbeheerders willen gemeenten daarom graag ondersteunen bij het opstellen van deze Wijkuitvoeringsplannen. Het informatiepakket dat zij hebben opgesteld moet de gemeenten helpen om afwegingen te maken bij verschillende warmteoplossingen, en beschrijft wat er nodig is om samen het Wijkuitvoeringsplan op te stellen. De regionale netbeheerders hebben een directe rol in de lokale warmtetransitie vanwege hun wettelijke taak om gas en elektriciteit op een veilige manier te vervoeren. Hiervoor zijn investeringen nodig en de kosten die een netbeheerder hiervoor maakt, worden gesocialiseerd.

Impact
Wanneer gemeenten de impact op de boven- en ondergrond goed in beeld hebben en hier goed beleid op voeren, kan dit de uitvoering versnellen. De netbeheerder en de gemeente stemmen beleid af voor de aankoop van grond, of stemmen voorwaarden af voor nieuwbouwwijken. Doelmatige investeringen in infrastructuur worden gerealiseerd door de netbeheerder vroegtijdig te betrekken in de keuze voor de warmteoplossing en door plannen af te stemmen. Zo kan de netbeheerder vroegtijdig aangeven wat de impact is van de voorgestelde warmteoplossingen en van alternatieven.

Transitiepaden
Het informatiepakket Wijkuitvoeringsplannen beschrijft grofweg twee hoofdroutes voor het aardgasvrij maken van wijken: De collectieve route warmtenet, en de collectieve/individuele route (hybride) warmtepomp. Iedere route vraagt om een andere aanpak en samenwerking met de netbeheerder. Beide transitiepaden hebben aandachtspunten waar gemeenten rekening mee moeten houden. Zo is het bij de keuze voor een warmenet belangrijk om een bron te kiezen die nu en in de toekomst voldoende warmte kan leveren. Bij de keuze voor een all-electric-oplossing met warmtepompen is het goed te realiseren dat deze oplossing vooral geschikt is voor wijken die na het jaar 2000 gebouwd zijn. Deze en andere aandachtspunten worden nog uitvoerig beschreven in het informatiepakket. Daarnaast besteed het informatiepakket aan duurzame alternatieven zoals groen gas en waterstof. Al deze verschillende transitiepaden hebben voor- en nadelen die gemeenten goed moeten overwegen.

Lerend handelen
Ook bij de doorrekening van de Wijkuitvoeringsplannen kunnen netbeheerders adviseren en in de uiteindelijke realisatie van de plannen speelt de netbeheerder natuurlijk een grote rol. Daarbij is het belangrijk dat de gemeenten lerend handelen en zo verder komen in de warmtetransitie. Wat in een wijk goed gaat, moet worden meegenomen naar een volgende wijk. Maar wat niet goed gaat, moet worden opgelost om bij een volgende wijk snelheid te kunnen maken.

Meer informatie:

• Download het informatiepakket Wijkuitvoeringsplan in samenwerking met de netbeheerder