Warmtenetten zijn een essentieel onderdeel van de energietransitie en spelen een belangrijke rol in het realiseren van de CO₂-reductiedoelstellingen zoals vastgelegd in het Klimaatakkoord. Toch stagneert de ontwikkeling van nieuwe warmtenetaansluitingen. In een recente studie heeft CE Delft de maatschappelijke en economische impact van deze stagnatie onderzocht en aanbevelingen geformuleerd om problemen aan te pakken.

De studie maakt een vergelijking tussen drie scenario’s waarin dezelfde CO₂-reductie wordt behaald, maar waarin de technische en economische consequenties sterk uiteenlopen. Uit de analyse blijkt dat het gebruik van all-electric en hybride oplossingen het totale elektriciteitsverbruik jaarlijks met 6 petajoule verhoogt en op koude dagen de piekvraag met circa 1 gigawatt laat toenemen. Dit leidt tot aanzienlijke kosten voor netverzwaring en extra opwekkingscapaciteit.

De maatschappelijke waarde van warmtenetten
Als de groei van warmtenetten verder stagneert, zullen de jaarlijkse nationale kosten in 2040 met 16% stijgen, wat neerkomt op een extra € 160 miljoen per jaar. Over de periode 2025-2040 zou dit een totale kostenpost van €1,6 miljard betekenen, aldus het rapport. Het is daarmee evident dat warmtenetten niet alleen een technisch, maar ook een economisch voordeel bieden ten opzichte van alternatieven. (Verdere) stagnatie in de groei van warmtenetten heeft dus negatieve gevolgen voor de maatschappij.

Aanbevelingen voor beleid
Op basis van de studie worden drie strategische aanbevelingen gedaan door CE Delft, die wij hieronder citeren uit het rapport:

1. Stimuleer en versnel de ontwikkeling van warmtenetten.
Hiervoor zijn maatregelen nodig die gericht zijn op zowel de warmtebedrijven als de consument. De lagere nationale kosten van warmtenetten zijn onderbouwing om als overheid extra geld uit te geven om warmtenetten aantrekkelijker te maken. Uiteindelijk zorgt dit namelijk voor lagere kosten voor de maatschappij.

2. Mitigeer alvast het effect van elektrificatie van de warmtevraag.
Wanneer blijkt dat de ontwikkeling van warmtenetten achterblijft, raden we aan om goed voorbereid te zijn op de gevolgen hiervan en deze te mitigeren. Investeer proactief in netverzwaring en flexibiliteitsoplossingen (zoals energieopslag), om de piekbelasting door warmte pompen op te vangen.

3. Zet in op emissiereductie met no-regret-maatregelen.
We raden aan om in te zetten op zo veel mogelijk emissiereductie op de korte termijn. Isolatiemaatregelen dragen hier in alle gevallen aan bij. Daarnaast kunnen hybride warmtepompen als tijdelijke oplossing worden gestimuleerd in buurten waar op lange termijn warmtenetten worden voorzien, maar waar deze op korte termijn niet haalbaar zijn.

Conclusie
Stagnatie in de groei van warmtenetten heeft verstrekkende gevolgen voor de energietransitie, de elektriciteitsinfrastructuur en de maatschappelijke kosten. Door gericht in te zetten op stimulering, voorbereiding op elektrificatie en emissiereductie met no-regret-maatregelen, kan Nederland niet alleen de klimaatdoelen behalen, maar ook de economische impact beperken.

Voor meer informatie en een uitgebreide analyse: raadpleeg hier het rapport van CE Delft.