De Tweede Kamerverkiezingen worden 17 maart gehouden. Wat willen de grootste partijen in Nederland op het gebied van klimaat, duurzame energie, warmte en warmtenetten? Warmtenetwerk is in de verkiezingsprogramma’s van acht politieke partijen gedoken. Belangrijke items in de programma’s zijn betaalbaarheid van warmtelevering, participatie van burgers en twijfels over de duurzaamheid van biomassa. Dit artikel is uiteraard geen kieswijzer, maar slechts een leidraad.

 

Voor de meeste partijen is betaalbaarheid issue nummer 1 als het gaat om warmte uit warmtenetten. Het wordt tijd dat dit in de komende vier jaar definitief wordt geregeld, zo blijkt uit de meeste verkiezingsprogramma’s. Hoe die betaalbaarheid geregeld moet worden, daarin verschillen de partijen behoorlijk. Zo wil D66 open warmtenetten mogelijk maken. “Bij gesloten warmtenetten bestaat het integrale warmtetarief uit de kostprijs plus een redelijk rendement, dat de ACM bepaalt. Mensen moeten zelf kunnen kiezen of ze een aansluiting op het warmtenet willen. Voor warmtenetten geldt geen afsluitboete”, aldus D66.

 

Burgers participeren in warmtenetten
De VVD wil ook graag de warmteprijs voor afnemers verlagen, maar stelt voor een ander instrument hiervoor in te zetten. De liberalen willen namelijk warmtenetten voor een bepaalde tijd vergunnen via een aanbesteding. “Zo ontstaat concurrentie en daalt de prijs van energie. Het maximumtarief dat warmteleveranciers mogen vragen bestaat uit de daadwerkelijke kosten plus een redelijk rendement. Om het draagvlak voor de warmtetransitie te vergroten zal – net als bij windparken en zonneweides – gestreefd worden om burgers te laten participeren in een warmtesysteem. Deze maatregelen leiden tot een lagere prijs van warmte”, aldus de VVD. De partij wil bovendien het MKB toegang geven tot het Warmtefonds, dat nu al huiseigenaren financieel ondersteunt om te verduurzamen. “Zodat ook de energierekening van MKB’ers omlaag kan.”

 

Publieke netwerkbedrijven
ChristenUnie breekt een lans voor publieke investeringen en een grotere rol voor energiecoöperaties in warmtenetten: “De ontwikkeling van warmtenetten vraagt duidelijke afspraken over de rol van betrokken publieke en private partijen, over een gelijk speelveld voor warmteleveranciers en transparantie. We willen ruimte voor publieke investeringen in warmtenetten en zien een belangrijke rol voor de publieke netwerkbedrijven. Ook willen we ruimte voor participatie vanuit de buurt en voor coöperatieve modellen van warmtenetten. Consumentenbescherming en keuzevrijheid staan hierbij hoog in ons vaandel.”

 

Schone, hernieuwbare bronnen
De andere rode draad is de duurzaamheid van warmte: welke schone bronnen zijn te gebruiken voor de op te wekken warmte in warmtenetten? Bij de meeste partijen betekent dat allereerst: exit voor biomassa. Of zoals de Partij voor de Dieren (PvdD) dit duidelijk omschrijft: ‘bomen zijn geen brandstof’. De PvdD: “Het stoken van hout en resthout als biomassa voor energieproductie is niet duurzaam en veroorzaakt ongezonde lucht. Subsidies op houtige biomassa stoppen. Er komt een verbod op het gebruik van biomassa voor de opwekking van energie en warmte.”

 

Hoogwaardig gebruik biomassa
Direct stoppen met het gebruik van biomassa gaat de meeste partijen te ver, maar veel partijen willen stoppen met het subsidiëren van biomassa voor het opwekken van energie en warmte. Zoals de PvdA: “We zijn voor hoogwaardig gebruik van biomassa. Dat betekent als grondstof voor biochemie en als tweede en derde generatie brandstof. Zo gebruiken we biomassa alleen als het echt duurzaam is. Het mag niet leiden tot ontbossing, landroof en verlies van biodiversiteit.” Die cascadering wordt tevens door VVD, D66 en ChristenUnie onderschreven.

Het CDA wil wel door met biomassa om energie op te wekken, maar dan duurzaam, zonder dit specifiek te omschrijven. Overigens vinden de christendemocraten wel dat duurzame energiebronnen de boventoon moeten gaan voeren, ook als het gaat om warmte: “Wij zetten in op nieuwe energiebronnen als geothermie, aquathermie en warmtenetten, energiedragers als waterstof en synthetische kerosine of duurzame en schone brandstof. Om altijd ruimte te houden voor innovatie en nieuwe inzichten en maatregelen te blijven toetsen op kosteneffectiviteit en efficiency, willen wij een periodieke review van het klimaatakkoord, te beginnen in 2022.”

 

Restwarmte
De PvdA heeft een ander punt dat de sociaaldemocraten ook al in 2017 in het verkiezingsprogramma hadden staan: stoppen met het lozen van restwarmte op het oppervlaktewater door bedrijven. Was in het 2017 nog een verplichting die de PvdA wilde opleggen aan bedrijven die veel warmte produceren; nu wil de PvdA zelfs een heffing invoeren. “De industrie zet haar restwarmte zo veel mogelijk in voor warmtenetten. Het beprijzen van verspilling van restwarmte stimuleert een nuttige aanwending van warmte.” Ook GroenLinks vindt dat restwarmte uit de industrie kan worden gebruikt om huizen te verwarmen. Maar de groene partij stelt: “Dit mag nooit verduurzaming van de industrie in de weg staan.” En D66 stelt op dit punt: “Restwarmte moet beschikbaar worden gesteld aan warmtenetten tegen een redelijke vergoeding.” D66 wil bovendien de warmte uit woningen en kantoren beter benutten. “We willen stevig inzetten op warmte- en koudeopslag. Zo voorkomen we dat er in warme perioden veel onnodige energie nodig is voor koeling en benutten we die warmte voor de koudere perioden.” Hoe dit precies gedaan moet worden, stellen de liberaal-democraten niet, althans niet in hun verkiezingsprogramma.

 

Leidraad
Dat laatste is het manco aan alle verkiezingsprogramma’s: hoe de gestelde maatregelen precies worden uitgevoerd en waar de financiële middelen vandaan moeten komen voor al dan niet stevige maatregelen, zal moeten blijken tijdens kabinetsonderhandelingen. Vast staat wel dat vooral D66 warmte en warmtenetten het meest benoemt in het partijprogramma. Nog een kleine nabrander, de PVV niet wordt genoemd in dit overzicht. Dat komt omdat deze partij categorisch ontkent dat ‘de mens het klimaat wezenlijk zou kunnen beïnvloeden’. Daarom wil de PVV het klimaatbeleid volledig terugdraaien, en dat geldt ook voor het duurzaam opwekken en gebruiken van warmte.

 

Meer informatie:

Ga naar het verkiezingsprogramma van D66.

Ga naar het verkiezingsprogramma van VVD.

Ga naar het verkiezingsprogramma van CU.

Ga naar het verkiezingsprogramma van PvdD.

Ga naar het verkiezingsprogramma van PvdA.

Ga naar het verkiezingsprogramma van CDA.

Ga naar het verkiezingsprogramma van GroenLinks.

Ga naar het verkiezingsprogramma van PVV.