PAW-proeftuin De Heuvel/Amstelwijk in Leidschendam-Voorburg zet in op een bronnet op basis van voorgezuiverd rivierwater, in combinatie met wko’s en warmtepompen per wooncomplex. Andere opties zijn nog niet afgeschreven. “We willen dat de wijk achter de uiteindelijke oplossing staat.”

 

Is het nou thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) of uit drinkwater (TED)? “Wat wij op deze locatie doen, heeft kenmerken van allebei”, zegt Willem van Wijk, projectontwikkelaar bij Dunea Warmte en Koude, een dochteronderneming van drinkwaterbedrijf Dunea. Dat maakt drinkwater in de duinen van Zuid-Holland, waarbij de aanvoer deels komt uit de Afgedamde Maas en de Lek. “Dat doen we met hele grote leidingen van circa 1,5 meter doorsnede.”

Een van deze leidingen loopt langs De Heuvel/Amstelwijk in de gemeente Leidschendam-Voorburg. Een Proeftuin Aardgasvrije Wijken uit de derde ronde (2022). 

Het rivierwater in de leiding is voorgezuiverd. Nog geen drinkwater, maar ook geen rivierwater meer. Het zit er dus tussenin. Als voordeel noemt Van Wijk de betere kwaliteit en verminderde aangroei in het systeem ten opzichte van oppervlaktewater, en dus minder onderhoudskosten. 

Kanttekening: “Het water gaat nog naar onze duinen. Dat is een belangrijk natuurgebied. We willen vooral een voordeel hebben voor de natuurgebieden en de waterkwaliteit. Warmte of koudelevering mag dat niet nadelig beïnvloeden.”

 

Combi met wko
Dat is de reden dat Dunea Warmte en Koude TED bij voorkeur in combinatie met ondergrondse opslag (wko) inzet. “Zodat we alleen in de zomer warmte onttrekken en niet het hele jaar door. Dat zou nadelige effecten kunnen hebben. De opslag zorgt ervoor dat je de warmte die je in de zomer niet nodig hebt, kunt gebruiken in de winter. Een sterke combi dus.”

Dunea Warmte en Koude maakte overigens al een uitkoppeling op de leiding voor het naast de wijk gelegen winkelcentrum The Mall of the Netherlands. De Heuvel-/Amstelwijk zou deels van die uitkoppeling gebruik kunnen maken.

Voor het ingediende plan ontving het project 4 miljoen euro subsidie, ruim 6000 euro per woningequivalent. Het omvat 453 woningen en negen utiliteitsgebouwen.

De PAW-aanvraag gaat uit van een bronnet op basis van temperatuur van het water in de leiding (dat is 20 tot 25 graden). Warmtepompen brengen dit op complexniveau naar 55 graden, al is dit afhankelijk van het isolatieniveau. Voor warm tapwater wordt ingezet op boosterwarmtepompen. “Dit is de eerste PAW op basis van TED en in die zin een mooie proof of concept voor de inzet van TED voor een bestaande wijk. Dat zou een mooie versnelling kunnen geven voor TED. Dat gezegd hebbende: alle afzonderlijke onderdelen van het systeem hebben zich eerder al bewezen.”

 

Opschalingsperspectief
Hanne Regeer, beleidsmedewerker bij de Gemeente Leidschendam-Voorburg, vult aan dat de projectpartners rekening houden met het opschalingsperspectief voor de rest van de wijk. “De scope van de aanvraag is niet voor de hele wijk. De complexen die in volledig particulier eigendom zijn, hebben we niet meegenomen in de aanvraag, maar het bronnet dat we voor ogen hebben, biedt ook deze complexen mogelijkheid om aan te sluiten. Afhankelijk van het isolatieniveau van die complexen, kan er op gebouwniveau worden bepaald naar welke temperatuur de bewoners willen. Dat zou ook 60, 65 of 70 graden kunnen zijn.”

Een alternatief scenario dat wordt uitgewerkt, is een warmtenet op 55 of 60 graden, met warmtepompcentrales in de wijk. Als nadeel van dit concept noemt Hanne Regeer de warmteverliezen. Plus: er moet afhankelijk van de benodigde aanvoertemperatuur nog steeds op complexniveau worden geïnvesteerd in een warmtepomp. “We nemen dit concept wel in verdere planuitwerking, om richting bewoners verschillende opties op tafel te hebben.”

Draagvlak is een belangrijke voorwaarde voor de projectpartners. “We willen dat de wijk achter de uiteindelijke oplossing staat.”

Voor particuliere complexen is er inmiddels subsidie voor het maken van energiescans en MJOP’s waarin diverse oplossingen worden bekeken. Deze scans zijn input voor het verdere proces. Regeer: “Een VvE kan dus nog steeds kiezen voor een eigen wko met warmtepompen. Aan ons om een goede aanbieding te doen voor een warmtenet met aquathermie – los van welke vorm dat wordt. We hebben een grote groep VvE’s die geïnteresseerd en welwillend is, maar het is nog geen gelopen race.”

 

 

Participatie
Collega Mariska de Zeeuw legt uit dat vanuit de gemeente veel wordt ingestoken op participatie. “We doen het samen in de wijk. Daarbij willen we zoveel mogelijk transparant zijn in hoe we het onderzoek hebben opgezet en hoe we tot conclusies komen, in plaats van één plan te presenteren.”

Bij onder meer de Voedselbank geeft de gemeente uitleg over de plannen. Babak Mousavi Gourabi, projectleider bij de gemeente: “Daarnaast gaan energiehulpen van Just For You van deur tot deur om bewoners gratis tips en advies te geven over energie besparen. Zij beschikken over energiebesparende middelen die ze direct en kosteloos in de woning kunnen aanbrengen, zoals tochtstrips en radiatorfolie.” 

 

Corporatiebezit
Van de 473 woningen in de aanvraag zijn er 373 van woningcorporatie WoonInvest, ook partner in de PAW-proeftuin. “We hebben een aantal belangen”, zo zegt Oscar Haman, projectontwikkelaar bij WoonInvest. “De eerste is het betaalbaar houden van de woonlasten van onze huurders. Wanneer blijkt dat een ander systeem voordeliger zou zijn, dan zullen we niet zo snel meegaan in een warmtenet. Daarnaast hebben we onze eigen investeringsruimte. We hebben enige duizenden woningen gasloos te maken, plus een nieuwbouwopgave. Daar moet een afweging in worden gemaakt. Daar komt bij: dit is een wederopbouwwijk uit de eerste helft van de jaren 60. Er moet best wel wat gebeuren, voordat je met lagere temperaturen kan gaan verwarmen. In die zin hebben we dezelfde belangen als de particuliere eigenaren: het moet uitvoerbaar, betaalbaar en betrouwbaar zijn.”

De andere woningcorporatie met bezit in de wijk – Vidomes – is overigens al iets verder, vervolgt Haman. “Zij hebben een complex dat vergelijkbaar is met ons bezit al verduurzaamd. Een vergelijkbare aanpak hebben wij nu in voorbereiding.” 

 

Planning
De planning is dat er in 2025 à 2026 wordt gestart met het werk in de ondergrond, zegt Hanne Regeer desgevraagd. Of dit haalbaar is, zal komende jaren moeten blijken. De gemeente heeft, ten behoeve van het verdere proces, opdracht gegeven om de businesscases voor de meest kansrijke collectieve warmteoplossingen door te rekenen. De gemeenteraad moet het wijkuitvoeringsplan dat voor de gehele De Heuvel/Amstelwijk wordt gemaakt nog goedkeuren.

 

Meer informatie:

Kijk op de PAW-website voor meer informatie over het project De Heuvel/Amstelwijk.