Bij de aansluiting van bestaande woningen op warmtenetten spelen verschillende overwegingen een rol. Dat bleek ook tijdens de aardgasloze renovatie van de Hemsterhuisflat in Amsterdam. In dit project vielen de kaarten goed. De renovatie vond in onbewoonde staat plaats, het project kreeg een subsidie van de gemeente Amsterdam en het warmtenet werd vanwege andere aansluitingen toch al de wijk ingebracht.

“In de jaren tachtig is de flat al eens gerenoveerd, is er dubbelglas geplaatst en zijn de kopgevels geïsoleerd. Maar de overige gevels zijn toen niet aangepakt. Hierdoor was de energiesituatie in deze flats erg slecht. Daarnaast waren er veel vochtproblemen.” Frans de Roos, gebiedsontwikkelaar bij woningcorporatie De Alliantie vertelt waarom een vergaande renovatie van de Hemsterhuisflat in Amsterdam noodzakelijk was. De 72 woningen zijn van de binnen- en de buitenkant dan ook grondig gerenoveerd. Er zijn nog negen appartementen aan het gebouw toegevoegd onder de zolderkap en er komen nog eens drie appartementen bij in de naastgelegen bedrijfsruimte.

Nieuwbouw te duur
De woningen worden via een Indirect Warmte Afleverstation in de flat en met afleversets per woning verwarmd. “Door de aansluiting op het warmtenet van Vattenfall konden we een flinke sprong maken met het energielabel. Voor de renovatie waren de woningen voor het grootste gedeelte uitgerust met individuele cv-ketels. Hier en daar stonden er ook nog gaskachels.” Maar ook na renovatie blijft de Hemsterhuisflat volgens De Roos een uitdagend product. “Het zijn vijf verdiepingen zonder lift. We hebben ook gekeken voor nieuwbouw op deze plek, maar dat was toch te duur. Bovendien was deze flat de moeite van het behouden waard vanwege de afmetingen. Veel van deze flats uit de jaren vijftig en zestig worden gesloopt, omdat de bruikbaarheid niet goed meer is.”

Gasloos
Naast de aansluiting op het warmtenet hebben de woningen nieuwe mechanische ventilatie gekregen. Daarnaast zijn keuken, toilet en badkamer vervangen en zijn aan de buitenzijde nieuwe kozijnen geplaatst. Dak en gevel zijn volgens de normen van de huidige tijd geïsoleerd, waardoor het complex een A++-label heeft bereikt. De extra investering voor het gasloos maken van de flat is door de gemeente Amsterdam met subsidie gecompenseerd. “Dat was voor ons de aanleiding om voor deze flat te kiezen voor een gasloze oplossing, want dat lag destijds nog helemaal niet voor de hand.”

Onbewoonde staat
Wat ook bijdroeg, was dat het lokale warmtenet toch al de wijk in gebracht werd voor de verwarming van 76 nieuwe woningen van de Alliantie, een basis- en middelbare school. “Dat maakte het besluit om deze bestaande flat ook aan te sluiten makkelijker. We gaan in de wijk ook een aantal portieketageflats slopen. Daar komt nieuwbouw voor in de plaats die waarschijnlijk ook op het warmtenet aangesloten wordt.” Een ander punt dat de aansluiting op het warmtenet eenvoudiger maakte, was dat de renovatie in onbewoonde staat werd uitgevoerd. “In dit gebouw moest de hele infrastructuur vervangen worden, omdat er eerst cv-ketels in de woningen stonden. Dat zorgt echt voor te veel overlast. In gebouwen met collectieve verwarming is dat natuurlijk gemakkelijker aan te passen en kan het eventueel wel in bewoonde staat.”

Bewoners
In andere projecten is het draagvlak bij  bewoners nog weleens de complicerende factor, legt De Roos uit. “In Slotervaart wilden we negen gebouwen  van het gas afhalen en aansluiten op een warmtenet. Daarvoor heb je 70% actieve instemming van de bewoners nodig. Als je dan bedenkt dat je vaak 20% van de bewoners helemaal niet kunt bereiken, is het wel logisch dat de meter op 50% instemming blijft steken. Uiteindelijk hebben we daar drie gebouwen kunnen verduurzamen.”