Hoe dichterbij de warmtetransitie komt, hoe meer vragen er rijzen. Wanneer is een warmtenet écht haalbaar? Klopt onze businesscase wel? Zo niet, wat zijn dan alternatieven voor een warmtenet? Gemeenten in de provincie Gelderland kunnen dit soort vragen sinds april stellen aan het (nieuwe) Expertteam Warmte.

 

Gelderland, de (naar landoppervlakte) grootste provincie van Nederland, telt 51 gemeenten. Grote steden als Nijmegen, Apeldoorn en Arnhem hebben zelf expertise op het gebied van duurzaamheid en energie in huis, maar in Hattem (zo’n 12 duizend inwoners) of Rozendaal (1725 inwoners) zal dat anders liggen.

Toch hebben niet alleen kleine, maar ook grote gemeenten behoefte aan onafhankelijk en deskundig advies over de warmtetransitie, zegt Marin Epema, adviseur bij ingenieursbureau RoyalHaskoningDHV. Samen met haar collega Thijs Boxem en met Hans Otten en Roy Hendriks (Fakton Energy) vormt ze de kern van het Gelderse Expertteam Warmte. 

Bij dat expertteam zijn deskundigen van deze twee adviesbureaus aangesloten op het gebied van financiën, aanbestedingsrecht, techniek en organisatievraagstukken. Het is in april 2021 opgezet door de provincie, in nauwe samenwerking met de gemeente Nijmegen en netbeheerder Liander. “Gemeenten in Gelderland staan er niet meer alleen voor,” zei energiegedeputeerde Jan van der Meer bij de start. “Het Expertteam Warmte kan een eye opener zijn en helpt gemeenten om een vlotte start te maken met deze opgave voor een groene toekomst.”

 

Waarom dit initiatief?
Marin Epema: “De vraag kwam van de provincie Gelderland. Die kreeg steeds meer vragen van gemeenten – soms ook ad hoc-vragen – over de warmtetransitie, op alle gebieden. De provincie kon al die vragen niet zelf beantwoorden, en de gemeenten dus ook niet altijd even goed ondersteunen. Veel vragen zijn namelijk heel specifiek, met name op het gebied van techniek, aanbestedingsrecht of organisatorische kwesties. Als dat soort vragen blijft liggen, zou dat kunnen betekenen dat de energietransitie vertraging of zelfs stagnatie oploopt.”

 

En dat kan niet, want volgens het Klimaatakkoord moeten in 2030 al 500 duizend Gelderse woningen zijn verduurzaamd. Maar waarom alleen een expertteam voor Gelderland en niet meteen voor meer provincies, of zelfs landelijk?
“Wij werken inderdaad alleen voor Gelderland. We zijn overigens niet de enige adviseur in de provincie die passende expertise aanbiedt. Wijk van de Toekomst (een van de programma’s van het Gelders Energieakkoord, red.) helpt bijvoorbeeld bij participatievraagstukken in de provincie. En op landelijk niveau is er uiteraard het Expertisecentrum Warmte.”

 

Wat voegt het Expertteam in Gelderland dan nog aan het ECW toe?
“Wij kennen de lokale vragen en situaties heel goed. Ons advies geven we met oog voor de precieze lokale context. Ook kunnen we vragen bundelen, bijvoorbeeld als uit meerdere gemeenten dezelfde vraag komt. Het verschil is verder dat wij al veel duurzaamheidsprojecten in de Gelderse regio’s uitvoeren.”

 

Het ECW is gerelateerd aan de overheid. Fakton en RoyalHaskoning zijn commerciële partijen. Zijn jullie wel onafhankelijk?
“Ja. We hebben geen belang bij een bepaalde techniek of realisatie van een project, bij een warmtenet bijvoorbeeld. Daarnaast hebben wij een ondersteunende rol; de gemeenten zijn zelf in de lead. Als iemand in het Expertteam al in een bepaalde gemeente werkt, voor een andere opdracht, en die gemeente stelt een vraag aan het Expertteam, dan voert die expert de opdracht niet uit. En bij elke vraag die ons bereikt, beginnen we met het op een rij zetten van feiten en cijfers. Daarbij gebruiken we landelijke, openbaar toegankelijke informatie. We zoeken per situatie steeds naar de beste mogelijkheden om de warmtetransitie in de regio mogelijk te maken. We kijken onbevooroordeeld naar de lokale situatie. Soms zeggen we bijvoorbeeld dat het beter is om even te wachten met een bepaalde oplossing.”

 

Loopt het storm? Hoeveel vragen komen er binnen?
“Sinds de start in april hebben we zo’n acht vragen gekregen, over verschillende onderwerpen. Overigens wachten we niet alleen maar af, we maken er ook actief werk van, onder meer door webinars en vragensessies te organiseren. Bij de start hebben alle Gelderse gemeenten een brief gekregen met informatie over onze activiteiten.”

 

Welke vragen kreeg het Expertteam tot nu toe?
“Vaak gaat het om de vraag of een businesscase kan worden gecontroleerd. We kijken er dan kritisch en onafhankelijk naar. Daarnaast krijgen we vragen over technische haalbaarheid, of over de correctheid of volledigheid van data. Maar ons wordt ook gevraagd om ingewikkelde bestuurlijke informatie begrijpelijk te maken, of om strategie- en organisatievraagstukken te verhelderen. Heel uiteenlopend dus. De vragen verschillen van grote tot kleine gemeenten.”

 

Kan het Expertteam ook werken voor andere opdrachtgevers, zoals woningcorporaties of bewonerscollectieven die iets met de warmtetransitie willen?
“Nee, we werken alleen voor gemeenten en de provincie.”

 

Gemeenten gaan niet betalen voor deze dienstverlening. Wie betaalt wel?
“De provincie Gelderland. Die financiert het Expertteam Warmte minimaal 2 jaar en maximaal 4 jaar. Daarvoor is budget beschikbaar gesteld, maar dat is wel begrensd. Uiteraard moet dat bedrag eerlijk worden verdeeld. Vandaar dat we alle gemeenten actief op de hoogte hebben gesteld, zodat iedereen hier weet van heeft. We zullen ze ook actief blijven benaderen. Iedere gemeente in Gelderland kan een beroep op ons doen.”

 

Op de foto:

• Marin Epema

 

 

Meer informatie:

 

Ga naar de website van het Expertteam Warmte