Voor de realisatie van een slim warmtenet dat gevoed wordt door de lokale rioolwaterzuiveringsinstallatie werken in Deventer woningcorporaties, netbeheerder, waterbedrijf en gemeente samen. Samen met de gemeente bekijken de woningcorporaties welke woningen van het gas af gaan. Ook huurders en particuliere bewoners spelen een belangrijke rol in dit proces, omdat hun toestemming nodig is voor het aansluiten van de woningen op het warmtenet.

“Woonbedrijf ieder1 is al sinds tweeënhalf jaar bij het samenwerkingsprogramma Fossielvrij en Betaalbaar Wonen Deventer betrokken. Het doel daarvan is om samen met woningcorporaties, netbeheerder, gemeente en provincie te kijken hoe we de energietransitie in dit gebied vorm geven.” Met deze woorden vertelt Bertwin Fidder van Woonbedrijf ieder1 hoe in de regio Deventer wijk voor wijk wordt onderzocht hoe bestaande sociale huurwoningen van het aardgas af kunnen. Uit de samenwerking is het project Slim Warmtenet Zandweerd ontstaan. Hierin werken Waterschap Drents Overijsselse Delta, woningcorporaties Rentree en Woonbedrijf ieder1, particuliere verhuurder Eigen Bouw en de gemeente Deventer aan een onderzoek naar een mogelijk warmtenet dat gevoed wordt met restwarmte van de lokale rioolwaterzuiveringsinstallatie. Uit de eerste fase van het onderzoek blijkt dat het mogelijk is om een slim warmtenet aan te leggen.

Financiering
Voor de financiering van het warmtenet worden verschillende subsidies aangevraagd, vertelt Machiel Karels, die door de gemeente Deventer als projectmanager voor dit project is aangesteld. “We zijn nu bezig om voor de eerste fase van het project provinciale financiering vanuit het Regionale Investeringsfonds Overijssel te krijgen. Voor de vervolgfase willen we aanspraak maken op verschillende Rijkssubsidies, zoals de SDE++ en de Stimuleringsregeling aardgasvrije huurwoningen.” Haast is geboden, omdat na de zomer het nieuwbouwproject ‘de tuinen van Zandweerd’ van start gaat. Karels vertelt dat het de bedoeling is deze wijk als eerste aan te sluiten op het Slim Warmtenet Zandweerd. “De toekomstige bewoners krijgen de keuze tussen de aansluiting op dit warmtenet of een duurzaam alternatief. We hebben nu vier bijeenkomsten gehad en al meer dan 80% van de geïnteresseerde kavelkopers heeft aangegeven wel wat te zien in deze duurzame warmtenetoptie.” Het wordt nog spannend of het lukt de nieuwbouwwijk aan te sluiten op het Slim Warmtenet, vertelt Karels. “We sturen daar uiteraard stevig op, maar we zijn dus afhankelijk van de Provinciale bijdrage. Daarnaast dient ook de Gemeenteraad in te stemmen met het plan om als gemeente zelf mee te investeren in het warmtenet.”

Rollen
Als bestuursmodel willen de samenwerkende partijen een open netwerk. Hierbij worden het netwerk en het beheer ervan apart ontwikkeld en gaat een nog te selecteren leverancier de duurzaam opgewekte warmte verkopen. Karels: “We zoeken naar nieuwe bestuursmodellen voor dit warmtenet. Het doel is dat het beheer en het eigendom vanuit een publieke insteek worden ontwikkeld om betaalbaarheid, duurzaamheid en opschaling te borgen. Hiervoor is Zandweerd een landelijke casus. Er moeten meer regels komen die gemeenten en woningcorporaties faciliteren om nieuwe bestuursmodellen mogelijk te maken.”

Samen optrekken
Wat de realisatie van Slim Warmtenet Zandweerd makkelijker maakt, is dat de betrokken partijen elkaar al kennen, stelt Fidder. “In het de samenwerking Fossielvrij Betaalbaar Wonen Deventer zijn we met dezelfde partijen al tweeënhalf jaar bezig projecten en programma’s af te stemmen om woningen op een betaalbare manier te verduurzamen. Nu denken we met zijn allen over de Transitievisie Warmte. De gemeente voert hierin de regie, maar wij hebben zeker ook een bijdrage en een belang in bepaalde wijken. We kunnen dus samen optrekken. Daarbij is het zaak dat we de kaarten die de gemeente ontwikkelt, koppelen aan de informatie over ons bezit.” De woningcorporaties overleggen met de gemeente onder meer over de rollen in de Transitievisie Warmte, vertelt Fidder. “Dan hebben we het er bijvoorbeeld over, wie welke maatregelen wanneer uitvoert. Als wij bijvoorbeeld aan de slag gaan met de herstructurering van een bepaald gebied, stemt de gemeente ingrepen in het openbaar gebied daarop af.” Net als elke woningcorporatie is Woonbedrijf Ieder1 sterk afhankelijk van haar huurders. “Voor woningen die we willen aansluiten op een warmtenet, hebben we toestemming van minimaal 70% van de huurders nodig. We hebben daar gelukkig al veel ervaring mee, omdat we in andere projecten voor woningverduurzaming ook deze toestemming nodig hebben. We verwachten dat zowel Woonbedrijf ieder1 als de andere corporaties deze ervaring in het Zandweerd-project kunnen inbrengen. Maar het betekent wel dat je het naar de huurders toe goed moet verwoorden.”

Particuliere woningen
Naast huurwoningen bestaat de wijk Zandweerd voor ongeveer 10% uit bestaande particuliere woningen. De gemeente Deventer is daarvoor een project opgestart in samenwerking met Buurkracht, vertelt Karels. “We hebben een eerste bewonersavond gehouden over onze plannen. Dan krijg je veel reacties, van heel positief tot oprechte vragen van waarom nu hier en waarom nu in deze wijk. Het is echt nodig om alle mensen mee te nemen in dit proces, de voordelen te laten zien en hen op basis van vrijwilligheid tot een keuze te laten komen. Op dit moment is het nog niet mogelijk om mensen te verplichten; daar is namelijk geen wettelijk instrumentarium voor. In een wijkuitvoeringsplan moet de termijn bepaald worden dat er gestopt wordt met gaslevering. Maar dan zijn er ook meer financiële stimuleringsmaatregelen en sturingsmogelijkheden nodig.”

Op de foto:
De tuinen van Zandweerd (https://www.deventer.nl/tuinenvanzandweerd)