De gemeente Amsterdam heeft een subsidie van 1,5 miljoen euro uit het Klimaatfonds en een lening van 7,9 miljoen euro toegekend aan energiecoöperatie KetelhuisWG. Dit buurtinitiatief, bestaande uit bewoners en ondernemers van het Wilhelmina Gasthuis Terrein in Oud-West, is opgezet om de wijk op een betaalbare en duurzame manier aardgasvrij te maken. Met de financiering kunnen zij een warmtenet aanleggen voor 1270 woningen en bedrijfsruimtes in de wijk. Hoewel de gemeenteraad nog officieel moet instemmen, is dit een mijlpaal voor de ondersteuning van lokale duurzame energieprojecten.

Ted Zwietering van KetelhuisWG benadrukt het belang van deze financiering. “De lening en subsidie zijn een onmisbaar onderdeel van de ondersteuning vanuit de gemeente Amsterdam voor de uitvoering van het buurtwarmtenet. Dankzij deze financiering kunnen we een betaalbare, lokale en duurzame energievoorziening realiseren voor bewoners.”

WG-terrein
Op het WG-terrein, vernoemd naar het voormalige ziekenhuis Wilhelmina Gasthuis, staan rijksmonumenten die nu dienst doen als woon- en werklocaties. Ongeveer 80% van de wooneenheden is van woningcorporatie Stadgenoot. De rest is in bezit van particulieren en maatschappelijk vastgoed. Na onderzoek naar verschillende alternatieven voor aardgas hebben de initiatiefnemers gekozen voor een warmtenet, waarmee de woningen aardgasvrij worden. Voor de organisatie van dit toekomstige warmtenet hebben de oprichters in 2018 de energiecoöperatie KetelhuisWG opgericht. In het Wilhelmina Gasthuis werd vroeger ook gebruik gemaakt van een warmtenet. Destijds kwam het warme water uit een ketelhuis aan de Van Lennepkade, dat inmiddels gesloopt is.

Aquathermie
De bron van het warmtenet is het oppervlaktewater in de Jacob Lennepgracht die langs het terrein loopt. Deze techniek heet ‘aquathermie’ en is al meer dan 20 jaar oud. Een warmtenet met aquathermie als bron verlaagt de CO2-uitstoot enorm vergeleken met individuele, gasgestookte cv-ketels. Hiervoor wordt water uit het Jacob van Lennepkanaal opgepompt die vervolgens via ondergrondse buizen naar een wko van meer dan honderd meter diep onder het WG-terrein wordt geleid. In de zomer wordt het warme water opgeslagen in een bodemenergiesysteem om in de winter via een warmtepomp gebruikt te worden voor verwarming. Het koude restwater wordt opgeslagen om in de zomer verkoeling te bieden. Na consultatie van de buurt en een haalbaarheidsstudie ontving Ketelhuis WG eind 2020 een PAW-subsidie van 7,7 miljoen euro om aquathermie te implementeren in een modern jasje.

Kracht en expertise
Volgens de Amsterdamse wethouder duurzaamheid Dirk de Jager is het nog een flinke uitdaging voor Amsterdam om het doel van een aardgasvrije stad in 2040 te halen. Naast de mogelijkheid om een gemeentelijk warmtebedrijf op te zetten, onderzoekt de gemeente de rol van buurtinitiatieven. De gemeente Amsterdam onderstreept daarom het belang van buurtinitiatieven, zoals KetelhuisWG, zegt De Jager. “Bewoners kunnen heel veel zelf en hebben een belangrijke rol in de energietransitie. Waar mogelijk maken we graag gebruik van hun kracht en expertise. Als overheid leren we waar een bewonersinitiatief tegenaan loopt, hoe nieuwe technologie werkt en hoe je een warmtenet maakt in een historische omgeving. Dat zijn voor ons heel belangrijke lessen.”

Meer informatie:

• Lees een eerder artikel over de plannen voor het WG-terrein.