De warmtetransitie loopt nog niet op rolletjes. Er moeten tot 2030 per jaar 50.000 woningen aangesloten worden op een warmtenet, maar dat zijn er nu nog maar 15.000. Een van de redenen is dat woningeigenaren een hoge onrendabele top hebben bij warmtenetaansluitingen. Daarom zet de overheid nu het subsidie-instrument Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS) in om de broodnodige versnelling in de warmtetransitie op te starten.

“De regeling is overtekend. Dat betekent niet dat het geld op is, maar we hebben nu voldoende aanvragen. Die moeten overigens ook nog goedgekeurd worden.” Lex Bosselaar van RVO benadrukt dat er nog steeds aanvragen gedaan kunnen worden voor de nieuwe Warmtenetten Investeringssubsidie (WIS) die op 1 juni is open gegaan. De invoering hiervan was volgens hem geen overbodige luxe. “We merken dat er veel belangstelling is voor warmtenetten. De subsidie uit het Programma Aardgasvrije Wijken was onvoldoende voor planrealisatie. Dat is ook de reden dat het nu zo hard gaat.”

Bestaande bouw
De WIS is primair bedoeld voor bestaande bouw, zegt Bosselaar. “De subsidie is bedoeld voor de aanleg van warmtenetten in bestaande wijken, voor zowel particulieren als woningcorporaties. Warmteleveranciers hebben vooral moeite om particulieren aan te sluiten op warmtenetten. Maar we willen nu dat hele wijken aardgasvrij gemaakt worden, een mix van huur en koop.” Bosselaar ziet dat er steeds vaker andere partijen zijn die deze subsidies aanvragen dan traditionele warmtebedrijven. “Steeds vaker zijn het bijvoorbeeld energiecoöperaties die deze subsidies aanvragen, vaak samen met een professionele partij zoals bijvoorbeeld een bedrijf gelieerd aan een netbeheerder.”

Onrendabele top
De WIS is bedoeld om de onrendabele top van projecten weg te nemen. “De subsidie is niet bedoeld om zeer onrendabele projecten rendabel te maken. Daarom is er ook een maximum van 6000 euro per woning afgesproken. Daarmee moet je een behoorlijk deel van de onrendabele top kunnen dekken, maar het zal zeker niet in alle projecten genoeg zijn.” RVO wil verstandig omspringen met overheidsgeld, zegt Bosselaar. “We willen niet te zuinig zijn, maar de subsidie goed afstemmen op de behoefte in de markt.” De WIS is bedoeld voor projecten die vrij ver in ontwikkeling zijn, zegt Bosselaar. “De projecten die in aanmerking komen mogen maximaal een jaar voor de financial investment decision zitten. Zo voorkomen dat we dat projecten eerst subsidie aanvragen en dan wel eens verder gaan kijken. De aanvragen worden ook volgens het principe ‘first come, first serve’ beoordeeld. Nu worden er nog heel veel projecten aangevraagd, maar dat wordt snel stabieler.”

Budget
Het budget van de WIS tot 16 december is 150 miljoen euro. Daarmee kunnen maximaal 50.000 woningen op warmtenetten worden aangesloten, terwijl de totale ambitie in 2030 500.000 woningen is. “In totaal is ook veel meer geld beschikbaar voor deze ambitie, namelijk 1,4 miljard euro. De intentie is er om ook na december door te gaan met deze regeling. En we gaan op basis van hoe het nu loopt de regeling nog verder finetunen.” Bosselaar heeft vernomen dat er hier en daar kritiek is op de WIS. “Ik heb gehoord dat warmtebedrijven vinden dat de rendementsberekening te laag uit valt. Maar er is altijd commentaar op subsidies. Je kunt het wat dat betreft nooit goed doen.”

Versnelling nodig
De reden om de WIS te introduceren, is volgens Bosselaar simpel. “De versnelling die nodig is om veel woningen op warmtenetten aan te sluiten, loopt nog niet. Nu wordt vooral nog veel ‘laaghangend fruit’ aangesloten, vooral collectieve aansluitingen in bijvoorbeeld flats. Er worden dus maar kleine stukjes in een wijk aangesloten en het gaat niet snel genoeg. Voor het versnellen van de wijkaanpak is echt meer nodig en dat is waar de WIS voor bedoeld is.” De versnelling moet ook komen uit het beleid, beaamt Bosselaar. “De minister van EZK heeft druk gezet op het versnellen van het invoeren van de WCW.”

Extra geld nodig
De energietransitie gaat voor veel mensen niet snel genoeg. Maar volgens Bosselaar is het zeker niet zo dat er niets gebeurt. “De laatste jaren sluiten we toch 15.000 bestaande woningen per jaar aan op warmtenetten. Maar inderdaad uiteindelijk moet heel Nederland van het aardgas af. De WIS kan daarvoor een goede start zijn. Dat gas eruit moet, begint nu wel eindelijk in te dalen, omdat de wereld is veranderd. Dat maakt de kans groter dat warmteprojecten slagen.” Uiteindelijk is het natuurlijk de bedoeling dat projecten zonder subsidie kunnen, beaamt Bosselaar. “Over twee of drie jaar is het misschien al mogelijk om in bepaalde projecten woningen van het aardgas te halen zonder subsidie. Maar dan moet wel iedereen in de wijk meedoen. Daarvoor is het noodzakelijk dat gemeenten kunnen zeggen dat in bepaalde wijken het aardgas uitgefaseerd wordt. De regelgeving daarvoor is in de maak. We moeten nu eerst deze fase door en daar is extra geld voor nodig, bijvoorbeeld in de vorm van de WIS.”

Hoewel de WIS nu overtekend is, betekent volgens Bosselaar niet dat partijen geen voorstel meer kunnen indienen. “Als je 1 juni niet gehaald hebt, is niet erg.. Maar ik zou niet te lang wachten met het indienen van je voorstel. En ik zou zeggen, neem vooral contact met ons op als je vragen hebt over de regeling en laat je projectidee toetsen.”