Gebruik van lokale bronnen is een van de principes van vijfde generatie warmte- en koudenetten. Tijdens een webinar van Netwerk Aquathermie en KNW deelden Herman Eijdems (MijnWater, Heerlen) en Hugh Moore (Clyde Gateway, Glasgow) kennis uit het Europese D2Grids-project.

D2Grids is een Europees subsidieproject dat meer gebruik van hernieuwbare energie als doel heeft en dit wil bereiken door vijfde generatie warmte- en koudenetten (5GDHC) te ontwikkelen. 

Na een korte introductie door Rowan Benning (Netwerk Aquathermie) – “de verwachting voor Nederland is dat in 2030 meer dan 200.000 gebouwen zullen worden verwarmd met aquathermie” – schetst Herman Eijdems (Tri-Es Consultancy) in het webinar de ontwikkelingen van de verschillende generaties warmtenetten. 

Eijdems is voormalig directeur innovatie en strategie bij MijnWater, het warmte- en koudenet in Heerlen dat geldt als frontrunner op het vlak van 5GDHC. Over dit project is op Warmtenetwerk.nl ook al uitgebreid geschreven. Hij deelt de vijf principes die leidraad zijn geweest bij – en uitgewerkt als KPI’s voor – verdere pilots met soortgelijke netten in Brunssum, Parijs, Bochum, Glasgow en Plymouth. 

5 principes van een 5GDHC

1. Sluiten van de energiekringloop. De inzet is om gebouwen warmte en koude te laten uitwisselen op verschillende niveaus (gebouw, buurt, stad). “Zodat we energie niet vanaf het dak de lucht inblazen”. 

2. Lage temperaturen om aan de vraag te voldoen. Ofwel: “om gebouwen 20 graden op te warmen zijn geen vlammen van 1000 graden Celsius nodig”.  

3. Het systeem werkt decentraal en vraaggestuurd, en kent daardoor niet de verliezen die centraal aangedreven warmtenetten kennen omdat deze moeten zijn afgestemd op de zwakste schakel in het net (lees: het slechtst geïsoleerde gebouw).

4. Energie uit andere sectoren integreren, zoals restwarmte van industrie of transport.

5. Lokale bronnen hebben prioriteit, want zijn goed voor de lokale economie en voorkomt grootschalige investeringen en energieverliezen tijdens transport. “Ik zeg niet dat we de Sahara of de Noordzee niet nodig hebben, maar als de bronnen in je achtertuin zijn, benut je eerst je achtertuin”, aldus Eijdems. 

Afvalwater
Die bronnen in de achtertuin waar in het geval van Clyde Gateway in Glasgow onderzoek naar is gedaan, zijn de rivier Clyde, de aanwezige afvalwaterzuiveringsinstallatie en ondiepe oude mijnschachten, vertelt Hugh Moore (Clyde Gateway) aansluitend. 

In het concrete plan dat is ontwikkeld – en inmiddels aanbesteed – komt er een warmte- en koudenet voor het nieuw te ontwikkelen bedrijventerrein Shawfield. In eerste instantie voor drie gebouwen, waarvan er al eentje is gerealiseerd. Voor dit net wordt warmte gewonnen uit afvalwater door Scottish Water – het nationale waterbedrijf – en afgegeven aan schoon water. Dit gaat door kunststof leidingen via een brug over de rivier naar een energiecentrale op het bedrijventerrein. Warmtepompen waarderen de temperatuur daar op van 9 à 12 naar 65 graden. Een zonnepark op het terrein gaat ook energie leveren aan deze centrale. 

Dat de afvalwateringszuiveringsinstallatie in handen is van het nationale waterbedrijf maakt het volgens Moore een financieel aantrekkelijk project. Het is bovendien in lijn met de eigen duurzaamheidsdoelstellingen van het waterbedrijf. 

Als uitdaging richting de toekomst, bij uitbreiding van het net, ziet Moore onder meer het verkrijgen van meer aansluitingen. “Hoe meer gebouwen we kunnen aansluiten, hoe efficiënter en winstgevender het net zal zijn.”

Meer informatie:

• Het webinar (in Engels) is terug te kijken via de website van KNW. Daar zijn ook de presentaties en een Q&A te vinden.