Onderzoek moet uitwijzen of de productie van geothermische warmte uit dunne aardlagen economisch haalbaar is. TNO werkt hiervoor samen met ENGIE, Huisman Geo en EBN in het project RESULT (Enhancing REServoirs in Urban deveLopmenT) aan een innovatieve boortechniek. Met dit project wil het consortium aantonen dat de nieuwe boortechniek de productie uit dunne aardlagen kan verbeteren met 30 tot 100%. De totale kosten voor het project bedragen 18 miljoen euro. 5,7 miljoen euro komt uit het Europees subsidieprogramma Geothermica, de rest wordt gefinancierd door de consortiumpartners.
Nederland wil in 2050 ongeveer 25% van de huizen, glastuinbouw en lichte industrie verwarmen met geothermie. Deze ambitie is opgenomen in het Masterplan Warmte. Zover is het echter nog niet. In Nederland zijn nu in totaal 24 doubletten, waarvan er 20 in productie zijn, voornamelijk in het Westland en Noord-Holland. Deze gebieden hebben geschikte aardlagen voor de winning van aardwarmte en er is veel kennis over de diepe ondergrond. De economische haalbaarheid voor het winnen van aardwarmte is sterk afhankelijk van de dikte, diepte en doorlatendheid van de aardlagen. Nu wordt een goed doorlatende aardlaag van minimaal 100 meter diepte als vereiste gezien voor rendabele aardwarmte.
Alternatieve technieken
Door gebruik te maken van alternatieve technieken wil TNO onderzoeken of het mogelijk is om voldoende warmte te winnen uit minder dikke en minder doorlatende aardlagen. Met RESULT wil het consortium aantonen dat de nieuwe boortechniek de productie uit dunne aardlagen kan verbeteren met 30 tot 100%. Multilateraal boren, een boring met verschillende zijtakken, wordt in dit onderzoek onderzocht en kan mogelijk de kosten van geothermie verlagen. Als dat zo is en de boringen met de nieuwe technieken slagen, kan geothermie in veel meer gebieden in Nederland ontwikkeld worden tegen lagere kosten dan voorheen werd aangenomen.
Geschikte testlocatie
Voor het testen van de nieuwe techniek is TNO samen met haar consortiumpartners op zoek gegaan naar een geschikte testlocatie. Dat wordt waarschijnlijk Zwolle. In Zwolle is al veel voorwerk verricht om geothermie in te kunnen zetten als duurzame warmtebron. In de wijken Holtenbroek en Aa-landen zijn de omstandigheden voor het toepassen van geothermie gunstig. Zo blijkt een warmtenet het beste alternatief voor het verwarmen met aardgas in deze wijken. Bovendien blijkt dat de ondergrond geschikt is voor het winnen van aardwarmte, maar dat de aardlaag wel een beperkte dikte heeft. Deze beperkte dikte maakt Zwolle juist geschikt als testlocatie voor de nieuwe boortechniek die TNO samen met haar consortiumparnters wil testen.
Multilaterale boring
De aardlaag in Zwolle is ongeveer 60 meter dik op de locatie waar het warmtenet mogelijk ontwikkeld gaat worden. Huisman Geo, een van de consortiumparnters, wil een multilaterale boring op deze plek uitvoeren. De consortiumpartners willen aantonen dat met deze innovatieve boortechniek en innovatieve tools de productie flink verhoogd en de kosten verlaagd kunnen worden ten opzichte van reguliere boortechnieken. Eerst wordt op de locatie uitgebreid technisch, geologisch en economisch vooronderzoek gedaan. Vervolgens wordt een boring gedaan. Als deze demonstratie succesvol blijkt volgt een tweede boring. De eerste put wordt bij een succesvolle demonstratie de productieput, de tweede de injectieput.
Auteur:
Joop van Vlerken
Joop van Vlerken