In haar Ham-centrale in het oude Gentse havengebied heeft energiebedrijf Luminus een nieuwe WKK-eenheid in gebruik genomen. Die moet de warmteproductie van het (in geleverd vermogen) grootste warmtenet van Vlaanderen efficiënter maken. Ze moet ook zorgen dat de warmteproductie gelijke tred kan houden met de geleidelijke verdere uitbreiding van het net.

Vanparijs Engineers, een dochteronderneming van Luminus, stond in voor de plaatsing van de nieuwe WKK. Die heeft een capaciteit voor de gelijktijdige productie van 4,4 MW elektriciteit en 5 MW warmte. Ze wordt net als de bestaande eenheden gestookt met aardgas. De elektriciteit wordt op het net gezet en de warmte wordt gebruikt om het Gentse stadsverwarmingsnet, een ondergronds leidingstelsel met nu een lengte van 23 km, te voeden. De bestaande WKK’s, allebei goed voor 2,7 MW, draaien er sinds 2014, toen Luminus het Gentse warmtenet moderniseerde. Tot dan toe verdeelde het net (sinds 1958) restwarmte van de elektriciteitsproductie in de centrale.

Innovatieve warmtepomp
Tegelijk met de installatie van de nieuwste WKK-eenheid is in de Ham-centrale ook een hoge temperatuur-warmtepomp geïntegreerd, om de energie-efficiëntie verder te maximaliseren. Deze warmtepomp recupereert, voor het warmtenet, warmte die anders verloren zou gaan. Ze verhoogt het rendement van de nieuwe WKK-eenheid met 3%. “Deze innovatie warmtepomp is niet in het commerciële circuit verkrijgbaar,” zegt Brecht Snoeks van de communicatiedienst van Luminus. “Ze is ontwikkeld door de afdeling onderzoek en ontwikkeling van ons Franse moederbedrijf EDF. Het is de eerste keer dat ze in België wordt gebruikt.”

Warmtebatterij
Nog in de Ham-centrale heeft Luminus een oude opslagtank voor olie omgevormd tot een warmtebatterij. Ze bevat 4,5 miljoen liter warm water met een temperatuur van 95°C, goed voor een vermogen van 120 MW warmte. “Deze thermische buffer maakt het ons mogelijk de warmtevraag los te koppelen van de elektriciteitsvraag. Dit verhoogt én de flexibiliteit én het rendement van de WKK’s,” legt Snoeks uit. “Wanneer de Gentenaren ’s ochtends hun verwarming aanzetten, doet er zich immers een piek in het verbruik voor. De warmtebatterij vlakt deze piek af. Dat is goed voor een CO2-vermindering van ongeveer 400 ton per jaar.”

Uitbreidingen
De stad Gent beschouwt het stadsverwarmingsnet als een essentiële schakel in haar energie- en klimaatbeleid. Ze wil tegen 2050 klimaatneutraal zijn. Daarom breidt het warmtenet regelmatig uit. Momenteel levert het op jaarbasis ongeveer 70.000 MWh warmte, vooral aan grote afnemers, zoals het stadsbestuur zelf, Universiteit Gent, algemeen ziekenhuis Sint-Lucas en een aantal grote sociale woongebouwen.

De uitbreidingen in de nabije toekomst situeren zich vooral in stadsvernieuwingszones ten noorden van de oude stadskern, in de omgeving van Sint-Lucas. De vernieuwde wijk Tondeleir, goed voor 530 nieuwe woningen, is al aangesloten. “Het is de bedoeling om ook de sites Academie, met 132 wooneenheden, en Voortman met 66 appartementen en een zorghotel, aan de sluiten. Ook in de Rabotwijk, waar al 132 woningen zijn, aangesloten, wordt het net verder uitgerold.”

Op de foto:
Rechts: de warmtebatterij, ooit een olietank. Links: de nieuwste WWK-eenheid. Bron: Olivier Anbergen / Luminus.