Warmteopslag maakt vooralsnog geen vaart in Nederland. Daarom heeft Energy Storage NL een actieplan opgesteld. Er is behoefte aan een heldere definitie zodat de waarde van warmteopslag voor de energietransitie duidelijk wordt. Het actieplan pleit ook voor een onafhankelijk stimuleringsprogramma.

Warmteopslag is cruciaal voor de energietransitie, stelt brancheorganisatie Energy Storage NL (ESNL) in de inleiding van het Actieplan Warmteopslag NL. “Door warmte op te slaan kan meer gebruik gemaakt worden van duurzame bronnen en kunnen processen efficiënter verlopen, waardoor het aardgasgebruik wordt verminderd en grootschalige CO2-reductie gerealiseerd.” Wat het actieplan ook nog maar eens belicht: de warmtebehoefte is goed voor 41% van de totale energiebehoefte in Nederland. Dat laat zien ‘hoe belangrijk het warmteaanbod – en daarmee ook warmteopslag – is voor ons energiesysteem’.

Ook kan warmteopslag een essentiële rol vervullen bij het voorkomen van netcongestie, door overtollige duurzaam opgewekte stroom op te slaan als warmte en op een later moment te gebruiken. ESNL is door het Ministerie van Economische Zaken in de Routekaart Energieopslag 2023 verantwoordelijk gemaakt voor het ‘professionaliseren, organiseren van de samenwerking en gezamenlijke vertegenwoordiging van warmteopslag sector’. Het actieplan komt daaruit voort.

Nut en noodzaak warmteopslag
De actiepunten zijn verdeeld over vijf hoofdthema’s. Positionering van de warmteopslagsector in de samenleving is het eerste. Doel: nut en noodzaak van warmteopslag in de context van de energietransitie moet voor iedereen duidelijk worden. Er is daarbij een ‘dringende behoefte’ aan een heldere definitie van warmteopslag in de Nederlandse wet- en regelgeving en subsidie-instrumenten, waarbij de waarde van warmteopslag duidelijk wordt belicht. Een factsheet zou hierbij helpen. 

Ook genoemd: bijspijkeren van de nodige kennis bij besluitvormers – vooral centrale en decentrale overheden. “Zodat zij voldoende kennis hebben van de efficiëntie en mogelijkheden.”

Vergunningen en subsidies voor warmteopslag
Thema 2 is het beleidskader van de warmteopslagsector. Vergunningen laagdrempeliger maken – door standaardisatie of afstemming – zorgt voor voorspelbaar beleid. Ook de definitie van duurzaamheid in de NTA8800 zal moeten worden uitgebreid richting kleinere warmtenetten en gebouwgebonden systemen. Verder roept het actieplan op om subsidiebeleid aan te passen om opslag en flexibiliteit te stimuleren, vooral waar opslag een relatie heeft met netcongestieproblematiek en de salderingsregeling, die per 2027 volgens kabinetsplannen verdwijnt.

Onafhankelijk stimuleringsprogramma energieopslag
Het derde punt: de technische ontwikkelingsmogelijkheden van de warmteopslagsector. Daarin is nog van alles mogelijk, van testen tot opschaling. Als genoemde actiepunten onder dit kopje roept ESNL op om een onafhankelijk stimuleringsprogramma voor energieopslag in het leven te roepen. Opslag zit nu ‘ernstig versnipperd’ onder verschillende onderzoeksprogramma’s. Er is ook behoefte aan test- en demoprojecten.

Bijscholing en omscholing
Verbeteringen in productie en installatie van warmteopslagsystemen is hoofdthema 4. Onder dat kopje roept het actieplan op tot bijscholing en omscholing van personeel. Er zijn opleidingsprogramma’s nodig voor de integratie van warmteopslag in de gebouwde omgeving. Organisaties als Techniek Nederland, WijTechniek en TVVL zouden hierbij een rol kunnen spelen.

ESNL pleit onder dit thema ook voor nauwgezette monitoring van de eerste hoogtemperatuur warmteopslagprojecten (HT-ATES), zodat daar snel van kan worden geleerd.

Koppeling van partijen en technologieën
Onder het laatste hoofdthema Ketensamenwerking rondom warmteopslagsystemen roept ESNL op tot het verbeteren van het ketendenken tussen betrokken partijen als netbeheerders, energiebedrijven ingenieurs- en adviesbureaus en projectontwikkelaars. Ketendenken tussen technologieën is óók van belang: niet langer onderdelen van een warmteketen als losse onderdelen ontwikkelen, maar zoeken naar koppelingen tussen opslag en duurzame opwekkingstechnieken als zonthermie, e-boilers en warmtepompen, is het devies. 

Meer informatie:

• Lees het hele Actieplan Warmteopslag NL