Op Prinsjesdag, 19 september 2023, presenteerde het demissionaire kabinet de Miljoenennota voor 2024. Eerder werd bekend dat alle dossiers binnen het energie- en klimaatbeleid niet controversieel zijn verklaard; op dat vlak liet de begroting echter ook geen grote veranderingen zien. Armoedebestrijding, waarvoor twee miljard extra is begroot, en het afbouwen van fossiele subsidies waren de meest opvallende ambities in de begroting. Wij zetten de belangrijkste zaken voor u op een rij:
Terughoudendheid energie- en klimaatbegroting
“Een demissionair kabinet past terughoudendheid, maar tegelijkertijd wacht de toekomst niet”, aldus minister van Financiën Sigrid Kaag. De belangrijkste reden dat er in de begroting geen grote veranderingen zijn op het gebied van het energie- en klimaatbeleid, zit ‘m in de demissionaire status van het kabinet. Dit betekent dat het kabinet op dezelfde voet door kan gaan met de plannen die op tafel liggen.
Klimaat- en energieverkenning
Op Prinsjesdag werd ook een ander belangrijk document gepresenteerd met betrekking tot de Nederlandse klimaatdoelen: de jaarlijkse Klimaat- en energieverkenning (KEV) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Daarin staan onder andere de ramingen voor broeikasgasemissies. Uit de verkenning van het PBL blijkt dat Nederland voor het eerst op pad ligt om de doelstelling van 55 procent reductie van broeikasgasemissies, ten opzichte van 1990, te gaan halen.
Volgens de berekeningen van het PBL is Nederland goed op weg om in 2030 een emissiereductie van tussen de 46 en 57 procent te gaan realiseren. Daarin speelt het extra pakket aan maatregelen zoals dit voorjaar aangekondigd in de Voorjaarsnota Klimaat een belangrijke rol. Op 26 oktober verschijnt de volledige KEV, waarin ook de berekeningen en ramingen worden opgenomen voor energiebesparing en hernieuwbare energie.
Armoedebestrijding
Armoedebestrijding is het allerbelangrijkste thema in de Miljoenennota van 2024. Naast verhogingen van het kindgebonden budget, de huurtoeslag en de arbeidskorting is een belangrijk onderdeel het tegengaan van de gevolgen van de energiecrisis en de hoge inflatie van het afgelopen jaar, voor huishoudens. De aanpak zal ‘gerichter’ zijn dan voorheen, waardoor budgetten terecht komen bij de mensen die deze het meest nodig hebben. En voor mensen die hun energierekening niet (meer) kunnen betalen, wordt in de winter het Tijdelijk Noodfonds Energie heropend.
Fossiele subsidies
Minister Kaag sprak tijdens haar Prinsjesdag-presentatie over het belang van het afbouwen van fossiele subsidies, dat ten goede moet komen aan de grote ambities voor het klimaat. Deze subsidies worden vooral verstrekt aan industriële grootverbruikers; zij betalen minder belasting over fossiele brandstoffen. Zie hiervoor het Belastingplan 2024, waarin voorstellen zijn opgenomen om het gebruik van aardgas en elektriciteit in de glastuinbouw te verminderen en de vrijstellingen op de energie- en kolenbelasting voor producenten van ijzer en bouwmaterialen laten vervallen.
Verhoging minimum CO2-prijs
Ook wil het kabinet wil de minimum CO2-prijs per ton CO2 vanaf 1 januari 2024 verhogen naar € 51,70. Daarna volgt een jaarlijkse verhoging tot uiteindelijk € 71,10 per 1 januari 2030. Zo garandeert het kabinet dat de prijs die bedrijven voor de uitstoot van CO2 betalen hoog blijft, ook als de ETS-prijs daalt. Het doel van deze regelingen is om industrie en bedrijven een prikkel te geven om hun CO2-emissies te verlagen, door minder aardgas te verbruiken en hun productieproces verder te verduurzamen. De Tweede en Eerste Kamer moeten hier nog over beslissen.
Wij hopen dat na de verkiezingen van 22 november en het aantreden van een nieuw kabinet het beleid gericht blijft op het versnellen van de verduurzaming van de gebouwde omgeving. Stichting Warmtenetwerk en haar deelnemers blijven zich daar onverminderd voor inzetten door samen te werken vanuit de kracht van het collectief, voor de energietransitie!
