Hoewel de warmtebranche er goed voor staat, is de sector somber gestemd over het effect van de coronacrisis op het behalen van de klimaatdoelstellingen. Dat blijkt uit een onderzoek van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) onder haar leden. De warmtesector noemt lage energieprijzen, verslechtering van het investeringsklimaat en vertraging van projecten als oorzaken voor dit sombere beeld.

Uit de resultaten van het NVDE-onderzoek zijn voor de leden van de warmtesector een aantal belangrijke conclusies te trekken:

1. De warmtesector (opwek/distributie/exploitatie) staat er goed voor en de verwachte omzetdalingen in het tweede en derde kwartaal zijn beperkt. Bedrijven zijn onzeker over het derde kwartaal, maar vinden het lastig te voorspellen wat de uitkomst van de coronacrisis is. Hierbij is van belang of geplande projecten, zowel nieuwbouw als renovatie, worden gerealiseerd met nieuwe warmte-aansluitingen tot gevolg.

2. Van de beschikbare overheidsinstrumenten wordt op dit moment door ongeveer een derde van de bedrijven gebruik gemaakt. Een meerderheid van de bedrijven heeft nu geen behoefte aan extra overheidsinstrumenten in de nabije toekomst voor de bestaande activiteiten. Een aantal bedrijven wil maatregelen die het investeringsklimaat in de warmtesector kunnen verbeteren waardoor geplande uitbreidingen van het aantal nieuwe warmte-aansluitingen kan worden gerealiseerd.

3. Hoewel de effecten voor de warmtesector nog niet groot zijn, blijkt dat de deelnemende bedrijven een somber toekomstbeeld hebben over het effect van de coronacrisis op het halen van klimaatdoelstellingen. Lage energieprijzen, verslechtering van het investeringsklimaat, vertraging van grote projecten en grote onzekerheden worden als oorzaken voor dit sombere beeld genoemd. Het is dus van belang dat er passende maatregelen worden getroffen om de investeringen tijdig en verantwoord te realiseren om op deze wijze de juiste bijdrage te leveren aan de gewenste energietransitie.
   
   

Omzetdaling
In het onderzoek werd de deelnemende leden van de NVDE onder meer gevraagd naar de omzetdaling op korte termijn. Voor de leden in de warmtesector lijkt deze daling mee te vallen, iets minder dan de helft verwacht een omzetdaling van minder dan 10% in het tweede kwartaal, of zelfs helemaal geen omzetdaling. Iets meer dan de helft verwacht een grotere omzetdaling, maar een echt flinke omzetdaling (>40%) komt maar bij 6 van de ondervraagde bedrijven in de warmtesector voor. Het beeld voor het derde kwartaal is minder goed: veruit de meeste bedrijven in de
warmtesector verwachten een omzetdaling.

Oorzaak
Als oorzaak van de problemen ziet de warmtesector: het wegvallen van de vraag, het stilleggen van lopende projecten om financiële redenen en problemen met het aantrekken van nieuwe investeringen. In de warmtesector speelt daarnaast het probleem dat bewonersbijeenkomsten voor participatietrajecten momenteel niet gehouden kunnen worden. Doordat de warmtesector er relatief goed voor staat, is er over het algemeen nog voldoende werk voor de personeelsleden. Slechts zes van de 32 ondervraagde bedrijven in de warmtesector zeggen afscheid te moeten nemen van de tijdelijke schil door het niet verlengen van tijdelijke contracten.

Overheidsinstrumenten
Ongeveer twee derde van de respondenten in de warmtesector maakt op dit moment geen gebruik van beschikbare overheidsinstrumenten. Een aantal heeft gebruik gemaakt van het uitstel om belasting te betalen en weer een aantal andere bedrijven maakt gebruik van de noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW). De meeste respondenten vragen niet om aanvullende maatregelen van de overheid. Andere bedrijven zien wel wat in het verruimen van de voorwaarden voor SDE++, gedeeltelijke kwijtschelding van belasting, meer investeringen vanuit de overheid en netbeheerders om duurzame energieprojecten te realiseren en andere mogelijkheden om het investeringsklimaat te verbeteren.

Somber toekomstbeeld
Hoewel uit de eerste vragen blijkt dat de effecten voor de warmtesector nog niet nijpend zijn, blijkt dat de deelnemende bedrijven een vrij somber toekomstbeeld hebben over het effect van de coronacrisis op het halen van klimaatdoelstellingen. Een aantal bedrijven noemt lage energieprijzen als gevolg van de crisis als probleem, omdat die een slecht investeringsklimaat tot gevolg hebben. Andere bedrijven vragen zich af wat na de crisis prioriteit zal krijgen, het herstel van oude vervuilende industrie of het gebruik van het momentum om de groene economie te versnellen. Verschillende respondenten zien al vertragingen in projecten en het op de lange baan schuiven van grotere projecten zoals het ontwikkelen van geothermie en warmtenetten. Deze grote vertragingen gecombineerd met onzekerheden zullen een negatief effect hebben op de ontwikkelingen in de warmtesector. Daarnaast verwacht de meerderheid van de deelnemers dat de coronacrisis een negatief heeft op onderzoeks- en innovatieactiviteiten.

Aanpak
De respondenten noemen in het onderzoek een aantal zaken die nu aangepakt moeten worden. Een van de deelnemers noemt het aansluiten van duurzame bronnen en netverzwaringen. Die moeten door blijven gaan, zodat de klimaattransitie niet in gevaar komt. Weer een andere deelnemer ziet de coronacrisis als kans om te stimuleren wat je wilt behouden en afscheid te nemen van vervuilende technieken. Verschillende leden zien heil in het versoepelen van de voorwaarden van de SDE+, bijvoorbeeld door de ingangsdata en looptijden te flexibiliseren, uit te stellen of te verlengen. Daarnaast vragen ze om coulance bij de uitbetaling van SDE-voorschotten om cashproblemen te voorkomen. Ook benadrukken de partijen dat het belangrijk is om door te gaan met duurzame projecten om het momentum niet verloren te laten gaan. Van de NVDE verwacht de warmtebranche een stevige lobby om de problemen in de duurzame energiesector te blijven aankaarten en vooral de kansen die deze sector biedt te blijven benadrukken.

Methode
De inventarisatie is op 14 april verstuurd naar de bedrijven/organisaties die lid zijn van de NVDE of één van de daarbij aangesloten brancheorganisaties (BodemenergieNL, Energie Samen, Holland Solar, NBKL, NHK, NWEA, Platform Bio-Energie, Platform Geothermie, Vereniging Warmtepompen, Stichting Warmtenetwerk). Hij is ingevuld door 140 bedrijven/ organisaties. Van deze inventarisatie is vervolgens een samenvatting gemaakt voor de 32 geïnterviewde bedrijven in de warmtesector door Stichting Warmtenetwerk.

N.a.v. de resultaten van het onderzoek heeft Stichting Warmtenetwerk een persbericht geschreven: Stimulerende maatregelen voor startinvesteringen in duurzame warmte nodig om de energietransitie te halen