De warmtetransitie kan niet slagen als bewoners het niet zien zitten. Daarom is aandacht voor het participatieproces erg belangrijk, aldus het Warmtenet Trendrapport 2021. Proeftuinprojecten merken nu al dat het communiceren met bewoners heel tijdsintensief is, maar ze behalen er goede resultaten mee. Soms nemen bewoners ook zelf initiatief voor een warmtenet in hun wijk of buurt. Nederland telt meer dan 50 van deze lokale warmte-initiatieven in verschillende fasen van ontwikkeling (zie hiervoor ook de Warmteprojectentool).

Participatie is een sleutelwoord in de energietransitie. Een goed ingericht participatieproces draagt volgens het Klimaatakkoord dan ook bij aan kwalitatief betere besluitvorming en kan de acceptatie van maatregelen in de wijkgerichte aanpak helpen vergroten. Het is heel belangrijk dat bewoners meedenken en -doen in de warmtetransitie. Omdat gemeenten de regie hebben bij het aardgasvrij maken van wijken, hebben zij belang bij het op de juiste manier betrekken van bewoners. Uit verschillende proeftuinprojecten is al gebleken dat dit een zeer intensief proces is. Lees hierover bijvoorbeeld meer in het artikel Belangrijke lessen bij aardgasvrij maken Overwhere-Zuid. 

Lokaal en duurzaam
In sommige gevallen zijn bewoners zelf initiatiefnemer, bijvoorbeeld in lokale duurzame warmteprojecten. Het aantal lokale warmte-initiatieven neemt flink toe en de verwachting is dat het aantal blijft groeien. In 2019 waren er volgens de Lokale Energie Monitor van HIER Opgewekt al 54 van deze projecten. Aandachtspunten bij deze lokale initiatieven zijn er ook. Ze verschillen bijvoorbeeld sterk in de mate van professionaliteit en de kennis die ze in huis hebben. Het is daarom nog een uitdaging voor de initiatieven om zicht zo te organiseren dat ze een goede gesprekspartner zijn voor de andere betrokken partijen zoals gemeenten en energiebedrijven. De inwoners van de Benedenbuurt in Wageningen hebben hier ervaring mee. Zij hebben een professionele partij ingeschakeld om samen met hen de optimale techniek en businesscase te bepalen voor hun wijk. Lees hierover het artikel Coöperatie selecteert partner voor warmtenet Wageningen.

Best betaalbare alternatief
Bewonersinitiatieven komen er vaak al snel achter dat warmtenetten het best betaalbare duurzame alternatief zijn. Dat is goed nieuws voor de warmtetransitie. Maar de initiatieven zijn vaak minder enthousiast over de manier waarop de aanleg van warmtenetten tot nu toe vaak werd georganiseerd in Nederland, met name doordat gemeenten te vroeg in het proces marktpartijen aanwijzen. Bewoners staan vaak een meer bottom-up benadering voor, terwijl warmtenetten tot nu toe voor al top-down georganiseerd zijn. Het artikel Bewonersinitiatieven gaan voor warmtenetten in hun wijk gaat in op deze materie en onderstreept nogmaals het belang van goede communicatie en het vroegtijdig betrekken van bewoners bij initiatieven.

Meer informatie:

In het Warmtenet Trendrapport 2021 vindt u veel informatie over bewonersparticipatie. Daarnaast is beschreven hoe lokale warmte-initiatieven georganiseerd zijn en hoe samenwerking met deze partijen de warmtetransitie verder kan brengen. 

Heeft u het rapport nog niet gelezen? Dan kan dat alsnog! 

• Het Nationaal Warmtenet Trendrapport 2021 is hier gratis digitaal te downloaden. Tegen een vergoeding van € 75,- is een hard copy exemplaar beschikbaar. Deze kunt u opvragen bij ons secretariaat (secretariaat@warmtenetwerk.nl) o.v.v. hard copy Nationaal Warmtenet Trendrapport 2021.

• Download hier het volledige persbericht over het Nationaal Warmtenet Trendrapport.

• Neem voor meer informatie, meer beeldmateriaal en interviewverzoeken contact op met Sandy Hoogendijk van Stichting Warmtenetwerk. Zij is bereikbaar via s.hoogendijk@warmtenetwerk.nl .