In een recent verschenen bericht van PAW (Programma Aardgasvrije Wijken) wordt gemeld dat de proeftuinen een schat aan inzichten en verbeteringen voor beleid hebben opgeleverd. Dit staat ook beschreven in de Kamerbrief van 7 juni 2022, van minister De Jonge.
Via deze Kamerbrief worden de voortgang, resultaten en leerervaringen van de PAW-proeftuinen uit de eerste twee rondes gerapporteerd. ‘De proeftuinen effenen het pad dat anderen gaan bewandelen en verdienen daarvoor grote waardering’ schrijft minister De Jonge aan de Tweede Kamer.
Jaarlijkse monitor
De proeftuinen worden jaarlijks gemonitord, met drie doelen:
1. Inzicht geven in de stand van zaken. Waar staan de proeftuinen nu? Wat wordt er geleerd?
2. In beeld brengen van knelpunten voor politiek en beleidsmakers
3. Afleggen van verantwoording en het rapporteren van tussentijdse resultaten van PAW
Successen: leren door te doen
Voor gemeenten is het belangrijk om te ervaren wat er werkt (en wat er niet werkt), welke randvoorwaarden er nodig zijn voor verdere opschaling en op zo tot een succesvolle uitrol van de Transitievisies Warmte te komen. Gemeenten geven aan PAW unaniem aan dat het ‘leren door te doen’ daaraan een grote bijdrage levert. Uit de PAW-monitor blijkt dat steeds meer proeftuinen van de fase van planvorming naar de fase van uitvoering gaan. Dit betekent o.a. dat er steeds meer woningen worden geïsoleerd en het gebruik van aardgas wordt verminderd door steeds meer aansluitingen op het warmtenet of installatie van een warmtepomp (al dan niet hybride).
Iets meer dan de helft van de proeftuinen is nog niet in de uitvoeringsfase, blijkt uit de monitor. Uit de gesprekken met wethouders en projectleiders voor de totstandkoming van de monitor blijkt dat zij met een enorme drive werken aan de voorliggende opgave, en dat zij veel leren van de proeftuinen.
Samenwerking met partners van cruciaal belang
De ondervraagde gemeenten geven aan, net zoal in de monitor van vorig jaar, dat een goede samenwerking met partners van cruciaal belang is. Daarbij is een persoonlijke aanpak om bewoners mee te nemen in het proces een belangrijk aspect. Gemeenten, die daar al ervaring mee hebben, delen deze ervaring met gemeenten die dit nog niet hebben. Voorbeelden daarvan zijn de handreiking participatie en het stappenplan transitievisie warmte. Dit zijn geen blauwdrukken, maar handreikingen voor het organiseren van de aanpak en het proces, dat voor elke lokale situatie te allen tijde maatwerk blijft.
Kennis en vaardigheden
Een signaal dat ook opnieuw veelvuldig benoemd is, is dat zeker de kleinere en middelgrote gemeenten moeite hebben om kennis en vaardigheden op te bouwen en deskundig personeel aan te trekken en te behouden. Dit is een zorg zeker gezien de opgave die er met de opschaling nog voor de deur staat. Landelijke en regionale ondersteuning is daarom gewenst. Samen met EZK, VNG en IPO werkt het Rijk daarom aan de doorontwikkeling van het PAW naar een Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie dat alle gemeenten kan ondersteunen in de uitvoering.
Van pionieren naar opschalen en versnellen
Eind 2021 heeft TwynstraGudde in opdracht van Stichting Warmtenetwerk kwalitatief onderzoek gedaan onder gemeenten, die ervaring hebben met het proces rondom de besluitvorming over collectieve warmtevoorzieningen. De doelstelling van het onderzoek is om met de uitkomsten daarvan andere gemeenten, die daar nog geen ervaring mee hebben, te kunnen ondersteunen met kennis uit de praktijk. Hiermee beogen we zoveel mogelijk gemeenten op weg te helpen in het vervolgproces ná de vaststelling van de TVW en zo gerichter tot een visie en rolbepaling op het gebied van collectieve warmtenetten te komen. De uitkomsten en handreikingen uit dit onderzoek leest u hier.
Wegwijzer gemeenten en woningcorporaties
Stichting Warmtenetwerk stelt zich tot doel kennis op te bouwen en te delen, die helpt bij het versnellen van de energietransitie. Duurzame warmtenetten zijn er immers voor de lange termijn. Ze gaan decennia mee en je kan er duurzame bronnen van het heden én van de toekomst op aansluiten. Lange termijn betekent ook toekomstbestendig samenwerken. Uit (o.a.) de PAW-monitor blijkt dat dit nog een leertraject is voor veel gemeenten. Met wie werk je samen en hoe doe je dat? Hoe kan je samen kansen oogsten en drempels overwinnen? En hoe houd je hierbij het publieke belang als kompas?
Op ons platform helpt Stichting Warmtenetwerk gemeenten, maar ook woningcorporaties en overige partijen in de warmteketen, verder op weg. Wij zitten in het centrum van deze vraagstukken doordat wij deelnemers hebben uit de hele warmteketen. Op onze website vindt u handvatten, praktijkvoorbeelden, deskundige partners en de mogelijkheid om ruggespraak te houden met onze community. Wij nodigen u dan ook van harte uit gebruik te maken van deze mogelijkheden.
